De zwarte kraai, een vlucht om te herdenken

Het is eind 1937 als Aart van Dobbenburg wordt gevraagd een ontwerp te maken voor een luchtpostzegel. Aart is sociaal bewogen, een kunstenaar en portrettist. Ook de luchtpostzegel uit 1933 en de kinderpostzegels van 1934 heeft hij ontworpen.
De keuze van een Zwarte kraai is niet vanzelfsprekend, immers als luchtpost zou een duif (zoals reeds vaker afgebeeld) een meer sprekend onderwerp zijn. Navraag bij een vogelkenner leerde hem echter dat juist de kraai een uitmuntende en attente vlieger is en daarnaast wil de PTT een duidelijk te onderscheiden ontwerp.
Na wat aanpassingen in het ontwerp was de opdrachtgever dan ook erg tevreden en werden er verschillende kleurproeven gemaakt waarbij uiteindelijk werd gekozen voor de kleuren donkerblauw en grijsbruin. Op 15 juni 1938 werd de nieuwe zegel aangekondigd.

Zoals het een luchtpostzegel vergaat worden deze zegels enkel voor een bepaalde periode vrijgegeven. De Vliegende kraai werd voor het eerst vrijgegeven in verband met de Dingaansdagvlucht van 11 december 1938. Men kon de zegel destijds voor het eerst kopen in de periode van 22 november t/m 5 december 1938.

En het Eeuwfeest ter ere van Dingaansdag was niet zo’n feest. Het is meer een herdenking van een zwarte bladzijde in de geschiedenis van Zuid-Afrika. Een geschiedenis die nauw verbonden is met de rassenstrijd tussen de blanke boeren en de zwarte bewoners.

Het was 1830 toen de voortrekkers, de blanke boeren, vanuit de reeds door de Britten bezet gebied rondom Kaapstad emigreerden naar noordelijker gebieden. Deze beweging werd ook wel de Grote Trek genoemd. In Natal (Zululand) werd door hun leider Piet Retief en de lokale Zulukoning Dingane een verdrag getekend voor het land dat de blanke boeren wilden gaan bewerken bij de rivier Ncome.
En hier ontstond het grote misverstand. Een engelse dominee vertaalde destijds het verdrag. Zulukoning Dingane was in de veronderstelling dat de blanke boeren voor een gebruiksrecht hadden getekend terwijl de blanke boeren juist hadden bedacht dat het verdrag een eigendomsoverdracht was.
De Zulukoning trok daarop het verdrag in en hij doodde de leider van de blanke boeren Piet Retief en vermoordde terloops ook nog even de helft van zijn volgelingen.
Oog om oog, tand om tand moeten de boeren hebben gedacht. Ze stuurden een boodschapper naar de Zulukoning om hem te vertellen dat de boeren een nieuwe leider hadden en dat ze de grond nu als eigendom beschouwden. De boodschapper overleefde dit niet en de Zulukoning vormde een leger om de boeren van hun land te verdrijven.
Op 15 december 1838 zworen de boeren aan God dat als ze de slag zouden winnen zij deze dag in ere zouden houden en dat er hier een kerk gebouwd zou worden. De boeren vormden een leger en haalden hun geweren en twee kanonnen te voorschijn. In totaal waren er (inclusief helpers) zo’n 700 boeren.
16 december 1838 viel een leger van 10.000 krijgers het leger aan, de boeren hielden dankzij hun geweren en de twee kanonnen stand. Meer dan 3000 krijgers werden gedood. Aan de kant van de boeren vielen er enkel 3 doden te betreuren, waaronder de leider Andries Petorius die door een speer het leven liet.
Het bloed van de krijgers kleurde de rivier rood, sinds die tijd is het nu de Bloedrivier en wordt deze dag elk jaar gevierd als Dingaansdag. Het ANC heeft deze dag omgedoopt naar “De dag van de Verzoening”. Nog altijd staat de Kerk op de plek des onheils. Voor een visueel beeld heb ik een filmpje op de site geplaats .... filmpje

100 jaar later, 16 december 1938, wordt het Eeuwfeest gevierd ter ere van Dingaansdag. De KLM heeft hiervoor een speciale vlucht georganiseerd en de PTT geeft voor het eerst de Vliegende kraai vrij.

Een bizarre conclusie, immers blanke boeren worden door de Britten “verjaagd” waarbij men er vanuit gaat dat deze Grote Trek mede tot stand komt in verband met de slavernij van de Britten (hoewel er ook bij de blanke boeren flink gebruik gemaakt werd van slaven) waarbij de blanke boeren zich in Zululand grond toe-eigenen en daarbij 3000 Zulukrijgers ombrengen en vervolgens deze dag ieder jaar vieren als dag van de vrijheid.

Zo krijgt het actuele verhaal van verjaagde blanke boeren in Zuid-Afrika toch ook weer extra dimensie.